Between being and not being: An analysis of elective religious course curricula in republican-era Türkiye
Keywords:
Religious Education, Türkiye, the Republican Era, Formal Religious Education, Elective Religious Courses, Religious KnowledgeAbstract
Religious courses have oscillated between inclusion and exclusion since the establishment of the Republic of Türkiye in 1923. They were gradually removed from the curriculum and completely eliminated in 1939. After a long hiatus, they were reintroduced as elective courses in primary schools (1949), lower secondary schools (1956), and upper secondary schools (1967). These elective courses existed in various forms from 1949 until 1982, when religious education became compulsory. This study aims to provide a general evaluation of the structure and implementation of these courses, focusing specifically on the elective religious course curricula in Türkiye between 1949 and 1982. The study was conducted using a case study design, one of the qualitative research methods. Data were collected through content analysis of curricula and related studies. The findings are presented under four main headings: the process leading to the reintroduction of religious courses in 1949; the general approach of the curricula; and the aims and content of the religious courses. The study concludes with a six-point discussion framed within the context of relevant literature and the sociopolitical conditions of the period.
References
Altaş, N. (2002). Türkiye’de örgün öğretimde dinin yeri (1924-1980 Arası din öğretimi anlayışı üzerine bir değerlendirme). Marife, 1, 219-229.
Aydın, M. Ş. (2000). Cumhuriyet döneminde din dğitimi öğretmeni yetiştirme ve istihdamı (1923-1998). İBAV Yayınları.
Ayhan, H. (2014). Türkiye’de din eğitimi (3rd ed.). Dem Yayınları.
Bakırcıoğlu, R. (2012). Eğitim ve psikoloji sözlüğü. Anı Yayınları.
Bilgin, B. (1998). Eğitim bilimi ve din eğitimi. Gün Yayınları.
Bilgin, B. (1980). Türkiye’de din eğitimi ve liselerde din dersleri. Emel Matbaacılık.
Bulut, M. (1997). Diyanet İşleri Başkanlığı’nın yaygın din eğitimindeki yeri [PhD Thesis]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Cevizci, A. (2010). Eğitim sözlüğü. Say Yayınları.
Creswell, J. W. (2021). Nitel araştırma yöntemleri (M. Bütün & S. B. Demir, Trans.; 6th ed.). Siyasal Kitabevi.
Doğan, R. (2004). 1980’e kadar Türkiye’de din öğretimi program anlayışları. In New Methodological Approaches In Religious Education International Symposium Papers And Discussions (2nd ed., pp. 612-648). MEB Yayınları.
Ecer, M. (2023). Din derslerinin müfredata yeniden dahil edilmesinin beşinci milli eğitim şûrası karar ve tartışmaları bağlamında değerlendirilmesi. In 5. International Anatolian Scientific Research Congress. IKSAD Publishing House.
Ecer, M. (2024). Türkiye’de yaygın din eğitimi -1950 sonrası- bir sözlü tarih çalışması. Eskiyeni.
Ertürk, S. (1972). Eğitimde program geliştirme. Hacettepe Üniversitesi Basımevi.
Genç, M. F. (2012). History and current situation of religious education in Turkey. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(1), 569-585.
Kara, İ. (2019). Cumhuriyet Türkiyesi’nde bir mesele olarak İslâm (3rd ed., Vol. 2). Dergah Yayınları.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: kavramlar-ilkeler-teknikler (23rd ed.). Nobel Yayınları.
Kaymakcan, R. (2006). Türkiye’de din eğitimi politikaları üzerine düşünceler. EKEV Akademi Dergisi, 27, 21-36.
Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2010). Demokratik vatandaşlık ve din öğretimi: yeni yaklaşımlar ve Türkiye’de DKAB dersleri bağlamında bir değerlendirme. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 29-53.
Kesgin, S. (2010). Cumhuriyet dönemi örgün eğitim kurumlarında ahlak eğitimi [PhD Thesis]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kızılabdullah, Y., & Yürük, T. (2008). Din eğitimi modelleri çerçevesinde Türkiye’deki din eğitimi üzerine genel bir değerlendirme. Dinî Araştırmalar, 11(32), 107-129.
MEB. (1949). Tebliğler dergisi c.11 sayı: 524 7 Şubat 1949. Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB. (1956). Tebliğler dergisi c.19, sayı 921, 17 Eylül 1956. Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB. (1967). Tebliğler dergisi c.30 sayı: 1475 23 Ekim 1967. Milli Eğitim Bakanlığı.
MEB. (1968). İlkokul programı. Milli Eğitim Basımevi.
MEB. (1976). Tebliğler dergisi c.39 sayı 1900 27 Eylül 1976. Milli Eğitim Bakanlığı.
Nazıroğlu, B. (2011). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretim programında vatandaşlık eğitimi. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 11(2), 73-95.
Öcal, M. (1998). Cumhuriyet döneminde türkiye’de din eğitimi ve öğretimi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(1), 241-268.
Subaşı, N. (2017). Ara dönem din politikaları (2nd ed.). Tezkire Yayıncılık.
Tanyas, B. (2024). “I was told that people might hurt me”: experiences of religious discrimination among Jewish, Christian, and Alevi youth in Turkey. Journal Of Community & Applied Social Psychology, 34(5), 1-17. https://doi.org/10.1002/casp.2872
Tavukçouğlu, M. (1996). Cumhuriyet döneminde din derslerinin ilkokul programlarındaki yeri. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi], 6, 147-167.
Teşkilât-ı Esasiye Kanunu. (1924, Nisan 20). https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1924-anayasasi/
Tosun, C. (2008). Türkiye’de eğitimin laikleşmesi ve din öğretimi. In A. İ. Güngör (Ed.), Sekülerleşme ve dini canlanma sempozyumu (pp. 228-237). Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları.
Tosun, C. (2010). Cumhuriyet dönemi din dersi öğretim programlarında diğer dinler. In Türkiye’de dinler tarihi (Dünü, Bugünü ve Geleceği) (pp. 655-672). Türkiye Dinler Tarihi Derneği Yayınları.
Tosun, C. (2015). Din eğitimi bilimine giriş (8th ed.). Pegem Akademi Yayınları.
Tozlu, N. (2003). Eğitim felsefesi (2nd ed.). MEB Yayınları.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1961, Temmuz 9). https://www.anayasa.gov.tr/tr/mevzuat/onceki-anayasalar/1961-anayasasi/
Ueno, M. (2025). The Rise of nationalised, religious education in Turkey from the 1950s to the 1970s. Middle Eastern Studies, 1-12. https://doi.org/10.1080/00263206.2025.2449698
Üstel, F. (2016). Makbul vatandaşın peşinde (7th ed.). İletişim Yayınları.
Yürük, T. (2011a). Cumhuriyet dönemi din öğretimi program anlayışları [PhD Thesis]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yürük, T. (2011b). Cumhuriyet döneminde din derslerinin statüsü ile ilgili tartışma ve öneriler. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 52(1), 239-254.
Zengin, M. (2017). Türkiye’de cumhuriyet dönemi eğitim politikalarının din dersi öğretim programlarına etkileri. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(36), 113-137. https://doi.org/10.17335/sakaifd.345284
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Münir Ecer
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
